سپاه و وظیفه نظارتی مجلس

موضوع واژگونی اتوبوس راهیان نور و کشته شدن 26 نفر از دانش آموزان بروجنی دلیلی شد تا این موضوع را پیگری کنم که آیا در چنین مواقعی مسئولان سپاه پاسداران، بسیج و بسیج دانش آموزی در مجلس حاضر می شوند و پاسخ گو هستند یا نه؟ آیا خودشان را موظف می دانند که در این باره به نماینده های مردم در مجلس درباره کشته شدن فرزندان مردم پاسخ گو باشند یا نه. یا اصلاً مجلس نشینان مسئولان سپاه را برای اراده توضیحات به مجلس فرا می خوانند یا نه.

این موضوع را با نماینده های بسیاری مطرح کردم که مسئول مستقیم اردوهای راهیان نور با سپاه پاسداران است و آیا از مسئولان این نهاد نظامی خواسته شده درباره دلیل چنین اتفاق هایی که در سال های اخیر هم کم نبوده، توضیح بدهند یا نه. اما پاسخ نماینده های مجلس که با بیش از 10 نفر آنان در این باره صحبت کردم بسیار جالب بود.

اول این که وقتی با چنین سوالی مواجه می شدند، با تعجب بسیاری به صورتم نگاه می کردند. انگار کسی انتظار ندارد خبرنگاری چنین سوالی از آنها بپرسد. شاه بیت آغازین همه نماینده های مجلس دفاع سفت و سخت از اردوهای راهیان نور بود. دفاع و حمایتی که گویی خودشان سهمی در این اردوها دارند. بسیاری از نمایندگان مجلس در طول 5 یا 10 دقیقه گفت و گو به هیچ وجه زیر بار این صحبت نمی رفتند که سپاه به عنوان برگزاری کننده اردوی راهیان نور مسولیت هایی دارند و قسمتی از مسئولیت مرگ دانش آموزان و افرادی که در اردوهای راهیان نور می میرند با بسیج است.

هر نماینده ای صحبتش را با بهانه ای آغاز می کرد. وضعیت جاده ها، معاینه فنی اتوبوس، استحکام اتوبوس، وضعیت روحی و جسمی راننده و چند موضوع دیگر همه بهانه هایی بودند که نماینده های مجلس به آنها اشاره می کردند تا در صحبت هایشان سخنی درباره سپاه نزنند و حتی از دهانشان در نرود که شاید بسیج هم در این بی دقتی ها نقشی دارد، که بدون شک هم داشته است.

این اظهارات با تمام تاکید های من درباره این بود که بسیج به عنوان برگزار کننده اصلی این اردوها موظف است تمام موضوعات از جمله اتوبوس، معاینه فنی، راننده و دیگر موضوعاتی که با جان دانش آموزان در ارتباط است را به دقت کنترل کند.

درباره نمایندگان مجلس دو موضوع قابل تاکید است. نخست این که وضعیت سیاسی کشور و معیارهای شورای نگهبان باعث شده است آرایش مجلس بیشتر از این که شبیه مجلسی مردمی باشد، شبیه یک ارگان نظامی باشد. به این دلیل که بسیاری از نماینده های مجلس از کارکنان یک نهاد نظامی (بیشتر سپاه) هستند که یا بازنسشته شده اند یا پیش از نماینده شدن در سپاه مشغول فعالیت بودند و به دلیل حضور در مجلس از سپاه خارج شده اند.

گروه بعدی نمایندگان را نیز باید به دو دسته تقسیم کردو تعداد بسیاری که از حامیان سپاه هستند یا به دلیل ترس از این ارگان نظامی یا به دلیل علاقه شخصی همیشه از تمام کارهای این نهاد نظامی – هر چند اشتباه مثل موضوع راهیان نور – حمایت می کنند. تعداد اندکی هم (اگر وجود داشته باشند) که رابطه احساسی با سپاه ندارد، به دلیل عواقب اظهار نظرهایشان از موضع گیری های منفی درباره سپاه صرف نظر می کنند.

با چنین اوضاع و احوالی که در مجلس وجود دارد به نظر می رسد سپاه پاسداران و بسیج هیچ گاه برای اشتباه هاتشان مورد باز خواست نمایندگان مردم قرار نخواهند گرفت. سپاه پاسداران احتمالاً از جمله نهاد هایی است که وظیفه نظارتی مجلس درباره آن محلی از اعراب ندارد و این یعنی زیر سوال رفتن مجلس و انفعال این نهاد نظارتی و قانون گذار.